cursus: zelfportret

There is only one way to see things,

until someone shows us how to look at them with different eyes.

Pablo Picasso

Veel kunstenaars maken zelfportretten. De meest voor de hand liggende reden daarvoor is dat je zelf als model te allen tijde beschikbaar bent en je zo op eenvoudige wijze in de portretkunst kunt bekwamen.

Maar wat willen kunstenaars nu werkelijk laten zien met deze portretten? Al bij het begrip natuurgetrouw lopen de meningen uiteen. Net als in deze tijd, gold ook in vroegere periodes dat beelden gemanipuleerd werden al naar gelang hetgeen tot uitdrukking moest worden gebracht.  Soms was het de kunstenaar die dat bepaalde, maar vaak was het afhankelijk van wat de opdrachtgever (wie betaalt bepaalt) er graag in wilde terugzien en van de mode van de tijd. En als het gaat om zelfportretten, dan liggen er vaak nog grotere existentiële vraagstukken aan ten grondslag. De zoektocht naar de ware ik achter de façade.

In deze cursus werk je aan een serie zelfportretten waarin verschillende motieven door elkaar heen mogen lopen. Hoe jouw zelfportretten eruit gaan zien, is een resultaat van het proces. Niet van een vooropgezet idee of zelfbeeld. Dat maakt het spannend en verrassend. En biedt ruimte voor persoonlijke groei.

Het lesmateriaal blijft 1 jaar lang onbeperkt toegankelijk.

OPZET VAN DE CURSUS

Een cursus waarin je op beeldende wijze kennis maakt met jezelf. Een onverwachte ontmoeting vol speelse verrassingen.

Je gaat zelfportretten maken geïnspireerd op een aantal voorbeelden van kunstenaars. De voorbeelden die gebruikt worden zijn overwegend 20e eeuws. De cursus bestaat uit vier kunstlessen waarin deze voorbeelden worden uitgediept. Je krijgt via video, foto’s en tekst uitleg over context en motieven. Elke les bestaat uit een combinatie van kunstgeschiedenis met daarop gebaseerde praktische, stapsgewijs uitgewerkte oefeningen. Ingezoomd wordt op voorbeelden van zelfportretten van kunstenaars en een uitleg over hun werkwijze en de achterliggende context of motieven die ze hadden om ze te maken. In de eerste twee kunstlessen ligt het accent in de oefeningen op collage en het uitwerken hiervan in een schildering. In de derde en vierde kunstles werk je de collages uit kunstles 1 en 2 uit in enkele lijntekeningen plus enkele reliëfs en  maskers.

Binnen de lessen wordt ruim aandacht besteed aan waarneming en hoe beeldelementen als lijn, vorm en kleur kunnen worden ingezet om een emotie of effect op te roepen.

Na afloop van de cursus heb je meerdere zelfportretten in verschillende technieken en met verschillende materialen gemaakt. Het resultaat is dat je jezelf, jouw persoonlijkheid en uitstraling, op uiteenlopende wijzen hebt geportretteerd. Ook de kanten die in het dagelijks leven soms wat onderbelicht blijven.

Na inschrijving is het lesmateriaal een jaar lang onbeperkt toegankelijk.

De cursus is geschikt voor beginners en gevorderden.

KUNSTLES 1 – het moment

Soms zie je een foto van jezelf waarvan de betekenis verder reikt dan plaatje en het moment waarop de foto werd genomen. Een foto die uitdrukking geeft aan een tijdsbeeld; een belangrijke periode of gebeurtenis in je leven; of aan je diepste wezen of zielenroerselen. Het is niet zomaar een plaatje, niet zomaar een moment.

  • In deze kunstles vormt een werk van Max Beckmann het uitgangspunt.
  • Je maakt een beeldanalyse van dit werk.
  • De beeldanalyse is de basis voor een vertaling naar enkele eigen zelfportretten.
  • Je werkt met foto’s, collage en schilderen.

KUNSTLES 2 – veelzijdigheid

In het kubisme wordt de suggestie van diepte verlaten en wordt geëxperimenteerd met  nieuwe manieren om de ruimtelijkheid van de fysieke wereld op het platte vlak weer te geven.

  • In deze kunstles vormen het kubisme en de werken van Pablo Picasso en zijn vriend Jean Cocteau het vertrekpunt.
  • Je maakt een beeldanalyse van de werken die worden besproken.
  • De beeldanalyse is de basis voor een vertaling naar enkele eigen zelfportretten.
  • Je oefent met ritme, vorm en vereenvoudiging.
  • Je werkt met foto’s, collage, tekenen en schilderen.

KUNSTLES 3 – essentie

Het exact weergeven van de werkelijkheid doet de waarheid niet per se recht. Impressionisten in de 2e helft van de 19e eeuw en modernisten in de eerste helft van de 20e eeuw zochten naar nieuwe mogelijkheden om die werkelijkheid te doorgronden. In deze kunstles gaat het over keuzes maken in je beeld. Door middel van weglaten en vereenvoudiging ga je op zoek naar de (een) essentie van jouw portret.

  • In deze kunstles komen diverse voorbeelden uit het impressionisme, modernisme en hedendaagse kunst aan bod.
  • Ingezoomd wordt op het werk van de impressionist Medardo Rosso en de modernist Pablo Picasso.
  • Je maakt een beeldanalyse van de werken die worden besproken.
  • De beeldanalyse is de basis voor een vertaling naar enkele eigen zelfportretten.
  • Je oefent met vereenvoudiging, de kunst van het weglaten en het maken van beeldkeuzes.
  • Je werkt met collages uit kunstles 2 die je om gaat zetten in lijntekeningen en een reliëf in klei of karton.

KUNSTLES 4 – maskerades

Achter maskers kunnen we ons verschuilen, maar het zijn ook uitdrukkingen van de verschillende rollen en persoonlijkheden die we in dit leven dragen of kunnen dragen. Maskers spelen een rol in vele periodes en kunstvormen van de kunstgeschiedenis.

  • In deze kunstles komen voorbeelden aan de orde uit de schilderkunst, opera en film. Er komt werk voorbij van kunstenaars uit de eerdere kunstlessen, zoals Beckman, Picasso en Cocteau. Aangevuld met werk uit diezelfde periode van James Ensor en van de hedendaagse kunstenaars zoals Matthew Barney.
  • De voorbeelden gebruik je als inspiratie om twee zelfportretten te maken. Een masker dat je dagelijkse gezicht weerspiegelt en een masker dat je gezicht achter het masker laat zien.
  • Je gebruikt het werk uit kunstles 3 als uitgangspunt om de maskers mee te maken.
  • Je maakt de maskers in papier-maché of in een ander materiaal naar keuze.